Svar

Þessu er ekki eins auðvelt að svara og ætla mætti, jafnvel þótt við reynum ekki að gera það í eitt skipti fyrir öll. Bæði myndast ný ríki öðru hverju og eins kemur fyrir að ríki sameinast. Auk þess eru sum ríki á gráu svæði við jaðar Evrópu eða þá að landsvæði þeirra telst til tveggja heimsálfa, ýmist þannig að höfuðborgin sé Evrópumegin eða ekki. Þá kann stundum að vera vafamál hvað skuli telja fullgilt, sjálfstætt ríki og hvað ekki. Hér verður gengið út frá því að orðið "land" í spurningunni þýði sjálfstætt ríki og svarað í samræmi við þá túlkun orðsins.

***

Í norðri, vestri og suðri eru mörk Evrópu nokkuð ljós þar sem álfan liggur að hafi en málið vandast aðeins þegar kemur að afmörkun hennar í austur. Mörk Asíu og Evrópu hafa löngum verið umdeild en í dag eru þó flestir landfræðingar sammála um að miða mörk þessara tveggja heimsálfa við línu sem dregin er um austurhlíðar Úralfjalla og ána Úral að Kaspíahafi. Vestan Kaspíahafs eru mörkin oftast sögð fylgja vatnaskilum í Kákasusfjöllum að Svartahafi. Frá Svartahafi liggja mörkin svo um Bosporus- og Dardanellasund í Eyjahaf.

Miðað við þessi mörk á milli heimsálfanna tveggja eru 44 ríki alfarið í Evrópu, að Rússlandi undanskildu, en höfuðborg þess er í Evrópu. Þau eru:

Albanía	Ísland	Rúmenía
Andorra	Ítalía	Rússland
Austurríki	Króatía	San Marínó
Belgía	Lettland	Serbía
Bosnía og Hersegóvína	Liechtenstein	Slóvakía
Bretland	Litháen	Slóvenía
Búlgaría	Lúxemborg	Spánn
Danmörk	Lýðveldið Makedónía	Svartfjallaland
Eistland	Malta	Sviss
Finnland	Moldóva	Svíþjóð
Frakkland	Mónakó	Tékkland
Grikkland	Noregur	Ungverjaland
Holland	Páfagarður	Úkraína
Hvíta-Rússland	Portúgal	Þýskaland
Írland	Pólland

Þessu til viðbótar eru sex ríki sem eiga land að hluta til í Evrópu eða eru meðlimir í evrópskum samtökum og eru oft talin til álfunnar, til dæmis á vef Evrópusambandsins. Þá er ekki eingöngu horft til landfræðilegrar legu heldur getur það byggst á menningarlegum eða sögulegum grunni.

Fyrst er þar til að telja Kýpur sem er hluti af Asíu samkvæmt landfræðilegum stað en er oft talin til Evrópu vegna sögu og menningar og á meðal annars aðild að Evrópusambandinu. Tyrkland, Georgía, Aserbaídsjan og Kasakstan liggja öll að litlum hluta innan Evrópu og tilheyra því í raun tveimur heimsálfum. Landfræðilega er Armenía sjaldnast talin til Evrópu en ef litið er til menningar og sögu þegar löndum er skipt á milli heimsálfa þá er Armenía stundum talin með Evrópulöndum. Að Kasakstan undanskildu eiga þessi lönd öll aðild að Evrópuráðinu.

Það eru því allt í allt 50 ríki sem eiga land í Evrópu samkvæmt staðsetningu, sögu og menningu og hefðbundinni skilgreiningu á álfunni eða eru í mikilvægum samtökum eins og Evrópuráðinu.

Heimildir og kort:

• Countries á Europa.eu
• Europe á Wikipedia.
• List of sovereign states and dependent territories in Europe á Wikipedia.
• Kort: Europe á Wikipedia. Íslenskur texti settur inn af ritstjórn Vísindavefsins. Landaskipan sést betur á Wikipedia vefnum þar sem það kort er stærra.

---

Þegar þetta svar birtist á Vísindavefnum í júlí 2003, var íslenska heitið Hvíta-Rússland nær eingöngu notað um landið. Á síðustu árum hefur orðið breyting þar á og nú er til að mynda heitið Belarús almennt notað í opinberri stjórnsýslu á Íslandi, þar á meðal í utanríkisráðuneytinu og Stjórnarráðinu.^[1]

Formlegt heiti landsins er skráð sem Lýðveldið Belarús á vef Stofnunar Árna Magnússonar^[2] og þar eru almenn heiti landsins höfð tvö: Hvíta-Rússland og Belarús.