Svar

Þó venjan sé að tala um heimsálfurnar sjö þá er það ekki algilt, sumir vilja álíta þær sex talsins og enn aðrir meina að þær séu aðeins fimm. Hvaða tölu fólk aðhyllist ræðst af því hvernig það vill skilgreina heimsálfur og eins af því hvaða hefðir hafa skapast í tímans rás.

Það er erfitt að finna eina endanlega skilgreiningu á því hvað heimsálfa er en á íslensku nær orðið heimsálfa yfir meginland og þær eyjar sem því tilheyra. Meginland er hins vegar gjarnan skilgreint sem mikill landmassi umkringdur sjó, þótt landbrýr geti tengt þau saman. Við þetta bætist svo að ákveðin hefð hefur skapast í því hvað telst heimsálfa og hvað ekki.

Venjulega eru heimsálfurnar sagðar vera Afríka, Asía, Ástralía, Evrópa, Norður-Ameríka, Suður-Ameríka og Suðurskautslandið. Ef við lítum á heimskort og höfum skilgreininguna á meginlandi í huga má sjá að þetta er raunhæft þar sem hver heimsálfa, að Evrópu undanskilinni, er nokkurn veginn sjálfstæður landmassi. Evrópa er hins vegar ekki sjálfstætt meginland í þessum skilningi heldur skagi sem gengur út úr meginlandi Asíu. Hins vegar hefur skapast sú hefð að telja Evrópu og Asíu tvær aðskildar heimsálfur.

Til eru þeir sem segja heimsálfurnar aðeins vera sex talsins þar sem Norður- og Suður-Ameríka skuli teljast ein heimsálfa en ekki tvær. Að sama skapi fækkar heimsálfunum um eina hjá þeim sem vilja ekki skipta Evrópu og Asíu í tvær heimsálfur heldur líta á það meginland sem eina heild. Þeir eru þó sjálfsagt fáir og gera það þá fyrst og fremst af jarðfræðilegum ástæðum en taka ekki tillit til hefðarinnar.

Svo eru sumir sem vilja meina að Suðurskautslandið teljist ekki heimsálfa þar sem enginn hefur fasta búsetu þar. Með því að sleppa Suðurskautslandinu og telja Ameríku aðeins eina heimsálfu eru þær aðeins fimm.

Loks má nefna að stundum er Ameríku skipt upp í þrjú svæði, auk Norður- og Suður-Ameríku er talað um Mið-Ameríku. Mið-Ameríka er þó ekki sjálfstæð heimsálfa í þeim skilningi sem lagt er í orðið hér að ofan eins og lesa má í svari við spurningunni Í hvaða heimsálfu er Mexíkó, Norður- eða Suður-Ameríku?

Á Vísindavefnum eru fleiri svör sem fjalla um heimsálfur og eru lesendur hvattir til að kynna sér þau:

• Hvað eru heimsálfurnar margar?
• Af hverju er Ástralía meginland en Grænland eyja?
• Hvernig eru nöfn heimsálfanna til komin?
• Hversu mörg ríki eru í fleiri en einni heimsálfu?