Svar

Aðildarríki Evrópusambandsins hafa veitt sambandinu valdheimildir á tilteknum sviðum til að ná sameiginlegum markmiðum. Í þessum tilgangi hafa ríkin framselt stofnunum sambandsins hluta fullveldis síns. Valdmörk sambandsins ráðast af meginreglunni um veittar valdheimildir. Samkvæmt henni skal sambandið aðeins aðhafast innan ramma þeirra valdheimilda sem aðildarríkin veita því. Aðildarríkin fara áfram með þær valdheimildir sem sambandinu eru ekki veittar í sáttmálunum. Um beitingu valdheimilda sambandsins gilda dreifræðisreglan og meðalhófsreglan.

Með Lissabon-breytingunum á sáttmálum ESB, sem tóku gildi árið 2009, var í fyrsta sinn skráð í sáttmálana hvernig veittar valdheimildir skiptast á milli Evrópusambandsins og aðildarríkjanna. Valdheimildum sambandsins er skipt í þrjá flokka: óskiptar valdheimildir, deildar valdheimildir og valdheimildir til stuðnings.

Á þeim sviðum sem Evrópusambandið fer með óskiptar valdheimildir er því einu heimilt að setja lög og samþykkja lagalega bindandi gerðir. Aðildarríkjunum er aðeins heimilt að gera slíkt ef sambandið veitir þeim umboð eða til að koma gerðum sambandsins til framkvæmda. Eftirtalin svið falla undir óskiptar valdheimildir Evrópusambandsins (3. grein sáttmálans um starfshætti ESB, SSE):

• Tollabandalag.
• Setning nauðsynlegra samkeppnisreglna vegna starfsemi innri markaðarins.
• Peningamálastefna fyrir þau aðildarríki sem hafa evru sem gjaldmiðil.
• Verndun lífrænna auðlinda hafsins innan sameiginlegu sjávarútvegsstefnunnar.
• Sameiginleg viðskiptastefna.
• Gerð milliríkjasamninga, ef kveðið er á um gerð þeirra í lagagerð sambandsins.

Þegar Evrópusambandinu eru veittar valdheimildir sem það deilir með aðildarríkjunum er bæði sambandinu og aðildarríkjunum heimilt að setja lög og samþykkja lagalega bindandi gerðir á því sviði. Aðildarríkin skulu beita valdheimildum sínum að því marki sem sambandið hefur ekki beitt sínum valdheimildum. Eftirtalin meginsvið falla undir valdheimildir sem sambandið deilir með aðildarríkjunum (4. grein SSE):

• Innri markaðurinn.
• Félagsmálastefna.
• Efnahagsleg samheldni, félagsleg samheldni og samheldni milli svæða.
• Landbúnaður og sjávarútvegur, að frátalinni verndun lífrænna auðlinda hafsins.
• Umhverfismál.
• Neytendavernd.
• Flutningastarfsemi.
• Samevrópsk netkerfi.
• Orkumál.
• Svæði frelsis, öryggis og réttlætis.
• Sameiginleg viðfangsefni er varða öryggi á sviði lýðheilsu.
• Rannsóknir, tækniþróun og geimvísindi, einkum til að skilgreina áætlanir og koma þeim til framkvæmda.
• Sameiginleg stefna á sviði þróunarsamvinnu og mannúðaraðstoðar.

Sambandið hefur vald til að grípa til aðgerða sem styðja við aðgerðir aðildarríkjanna (valdheimildir til stuðnings), samræma þær eða koma þeim til viðbótar á eftirtöldum sviðum (6. grein SSE):

• Heilsuvernd og bætt lýðheilsa.
• Iðnaður.
• Menningarmál.
• Ferðaþjónusta.
• Menntun, starfsþjálfun, æskulýðsmál og íþróttir.
• Almannavarnir.
• Samvinna á sviði stjórnsýslu.

Evrópusambandið hefur enn fremur sérstakar valdheimildir á nokkrum sviðum. Þannig skal sambandið gera ráðstafanir til að tryggja samræmingu á efnahags- og atvinnustefnum aðildarríkjanna, sérstakar reglur gilda þó um evruríkin hvað samræmda efnahagsstefnu varðar. Jafnframt hefur sambandið valdheimildir á sviði sameiginlegrar stefnu í utanríkis- og öryggismálum sem ná til allra sviða utanríkisstefnu og allra álitaefna sem tengjast öryggi sambandsins.

Þá kveður 352. grein sáttmálans um starfshætti Evrópusambandsins á um að ef nauðsynlegt sé að til aðgerða komi af hálfu sambandsins til að ná markmiðum þess, innan ramma þeirra stefna sem eru mótaðar í sáttmálunum, og sáttmálarnir veita ekki nauðsynlegar heimildir „skal ráðið samþykkja einróma viðeigandi ráðstafanir, að tillögu framkvæmdastjórnarinnar og að fengnu samþykki Evrópuþingsins“. Slíkar ráðstafanir mega þó ekki fela í sér samræmingu á lögum og reglum aðildarríkjanna í þeim tilvikum þegar sáttmálarnir útiloka slíka samræmingu.